Pokuta
(J 20, 19-23)
Sakrament pokuty Zarówno dobre jak i złe czyny chrześcijanina dotyczą także całej społeczności wierzących. Każda wina jest jednocześnie wykroczeniem przeciw Bogu oraz przeciw Kościołowi – wspólnocie przez Niego założonej i uświęconej. Dlatego musi być ona wyznana wspólnocie Kościoła. Zgodnie z praktyką i nauką Kościoła dla przebaczenia ciężkiej winy konieczna jest spowiedź indywidualna. W imieniu Chrystusa i wspólnoty Kościoła kapłan przyjmuje wyznanie grzechów i w imieniu Boga udziela rozgrzeszenia. Znaczy to, że Bóg udziela przebaczenia przez posługę Kościoła. Otrzymanie rozgrzeszenia w sakramencie pokuty wymaga, jak każde przebaczenie, żalu za grzechy oraz postanowienia i woli naprawienia zła.
Także ten, kto nie popełnił ciężkich grzechów, może z pożytkiem przyjmować sakrament pokuty. Świadomie wyznaje w ten sposób, że czuje się grzesznikiem. Sakrament pokuty pomaga w poznawaniu samego siebie i daje nową możliwość stawania się lepszym. Dlatego Kościół zachęca wiernych do regularnego przyjmowania tego sakramentu.
Ci, którzy przystępują do sakramentu pokuty, otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu, grzesząc, zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą (KKK 1422).
W sakramencie pokuty Bóg przebacza grzechy popełnione po chrzcie świętym, przez rozgrzeszenie kapłańskie. Sakrament ten jest nazywany także:
- sakramentem nawrócenia,
- spowiedzią świętą,
- sakramentem pojednania,
- sakramentem Bożego miłosierdzia.
Warunki dobrej spowiedzi
Spotkanie z Chrystusem w Sakramencie Pokuty wymaga odpowiedniego usposobienia i należytego przygotowania. Usposobieniem jest miłość ku Bogu, a wyraża się ona przez szczerą wolę i gotowość do poprawy, co każe nam podjąć trud odpowiedniego przygotowania się do spowiedzi. Trzeba więc wypełnić warunki dobrej spowiedzi:
- Rachunek sumienia – to postawienie siebie w prawdzie wobec Boga, zbadanie swojego życia i postępowania w świetle Bożej woli. To uświadomienie sobie i nazwanie po imieniu zła, które popełniliśmy. Rachunek sumienia powinien objąć czas, który upłynął od ostatniej ważnej spowiedzi.
Warunkiem owocności rachunku sumienia jest przekonanie, że Bóg mnie kocha i chce mi przebaczyć, - Żal za grzechy – ’ból duszy i znienawidzenie popełnionego grzechu z postanowieniem niegrzeszenia w przyszłości’ (KKK 1451). Żalu za grzechy nie można mylić z emocjami lub uczuciami. Jeżeli źródłem żalu jest miłość do Boga, wtedy żal jest 'doskonałym’. Jeśli opiera się na innych motywach, wtedy nazywamy go 'niedoskonałym’
- Mocne postanowienie poprawy – jest owocem szczerego żalu za grzechy, wynika z odkrycia wielkości zła, tkwiącego w grzechu. To szczera chęć zerwania z grzechem i przywiązaniem do niego. To także decyzja o unikaniu okazji do grzechu i podjęciu pracy nad sobą, nad usuwaniem swych wad.
Postanowienie powinno być konkretne. Najlepiej pracować nad jedną wadą albo brakiem dobra. Przed następną spowiedzią, a jeszcze lepiej każdego dnia należy zadać sobie pytanie o realizację swojego postanowienia, - Szczera spowiedź – jest to wyznanie przed kapłanem wszystkich grzechów ciężkich, których penitent jeszcze nie wyznał, a które przypomniał sobie po starannym zbadaniu swego sumienia. Należy pamiętać, iż kapłan jest tutaj tylko pośrednikiem – w rzeczywistości spotykasz się z samym Chrystusem. Warunkiem ważności sakramentu pokuty jest szczere wyznanie wszystkich grzechów ciężkich z uwzględnieniem ich liczby i rodzaju. Powinno się wyznawać również grzechy powszednie.
Świadome zatajenie grzechu ciężkiego powoduje nieważność spowiedzi, samo w sobie jest również grzechem świętokradztwa. Zapomnienie o jakimś grzechu nie powoduje nieważności sakramentu pokuty – jednak grzech zapomniany należy wyznać w czasie najbliższej spowiedzi. - Zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu – odprawienie pokuty wyznaczonej przez kapłana powinno nastąpić jak najszybciej po spowiedzi, pozostając równocześnie na dziękczynieniu za otrzymane przebaczenie i łaski. Wiele grzechów przynosi szkodę bliźniemu. Należy uczynić wszystko, co możliwe aby ją naprawić (np. oddać skradzioną rzecz, przywrócić dobre imię temu, kto został oczerniony, wynagrodzić krzywdę, itp.). Jeśli nie możesz naprawić wyrządzonej krzywdy wprost, ofiaruj Panu Bogu zadośćuczynienie 'zastępcze’ – poprzez czyny miłosierdzia także wobec tych, których nie skrzywdziłeś.
Skutki duchowe sakramentu pokuty
- pojednanie z Bogiem, przez które penitent odzyskał łaskę Bożą,
- pojednanie z Kościołem,
- darowanie kary wiecznej, związanej z grzechami śmiertelnymi,
- darowanie, przynajmniej częściowe, kar doczesnych, będących skutkiem grzechów,
- pokój i pogoda sumienia oraz pociecha duchowa,
- wzrost sił duchowych do walki ze złem.
Indywidualna i kompletna spowiedź z grzechów ciężkich oraz rozgrzeszenie, stanowią jedyny zwyczajny sposób pojednania się z Bogiem i Kościołem. Drogę powrotu do Boga nazywamy nawróceniem się od popełnionych grzechów oraz mocne postanowienie poprawy na przyszłość. Źródłem nawrócenia jest nadzieja na miłosierdzie Boże.
Tajemnica spowiedzi
Ściśle zobowiązuje kapłana do zatrzymania w tajemnicy wszystkiego, co usłyszał w czasie spowiedzi, nawet gdy dotyczy to zbrodni ściganej przez prawo i nawet gdy milczenie sprowadzić może na niego nieszczęście.
Odpust
Jest to całkowite lub częściowe darowanie przez Boga kar doczesnych będących skutkiem grzechów.
Aby zyskać odpust zupełny trzeba:
- być w stanie łaski Bożej (uświęcającej),
- przyjąć Komunię świętą,
- pomodlić się w intencjach papieża,
- wyzbyć się wszelkiego przywiązania do grzechów.
Przykazania kościelne nakazują nam abyśmy przynajmniej raz w roku przystąpili do sakramentu pokuty a w okresie wielkanocnym przyjęli Komunię Św.
Okres Komunii wielkanocnej trwa do Uroczystości Trójcy Przenajświętszej.
Dla rozwoju duchowego zaleca się spowiedź regularną. W przypadku popełnienia grzechu ciężkiego konieczna jest spowiedź św.
Więcej informacji nt. sakramentu pokuty można uzyskać czytając: